Mal veya hizmet satımından kaçınma, serbest piyasa ekonomisinin temel ilkelerinden biri olan ticaretin serbestliği ilkesine aykırı bir durumdur. Bu suç, bir tarafın anlaşmasına rağmen, belirli bir mal veya hizmeti satmaktan kaçınması şeklinde gerçekleşir. Türk Ceza Kanunu'na göre, bu tür bir davranış, yalnızca bir ticari haksızlık yaratmakla kalmaz, aynı zamanda mağdurun zarar görmesine yol açabilir.

1. Mal veya Hizmet Satımından Kaçınma Nedir?

Mal veya hizmet satımından kaçınma, bir kişinin ticari bir sözleşme çerçevesinde veya bir anlaşma doğrultusunda, satmayı taahhüt ettiği mal veya hizmeti, belirli bir sebeple ve hukuka aykırı olarak satmamayı tercih etmesidir. Bu durum, mağdur olan tarafın ticari haklarının ihlali anlamına gelir.

Bu suç genellikle şu durumlarda karşımıza çıkar:

• Ticari Sözleşmeye Aykırı Davranma: Bir kişi, taraflar arasında yapılan bir ticaret anlaşması uyarınca mal veya hizmeti sağlamakla yükümlü olduğu halde, keyfi olarak satmaktan kaçınır.

• Piyasada Haksız Rekabet: Bir şirket, rakiplerini zor durumda bırakmak amacıyla, mal ya da hizmet satımını engelleyebilir.

• Tüketiciyi Aldatma: Tüketicilere, satılması vaat edilen bir ürün veya hizmeti satmaktan kaçınılması, tüketici haklarının ihlali anlamına gelir.

2. Mağdurun Hukuki Hakları ve Dava Süreci

Mal veya hizmet satımından kaçınma suçu, mağdur taraf için önemli bir zarara yol açabilir. Mağdur olan kişi ya da kurum, uğradığı zararın tazmin edilmesi amacıyla hukuki haklarını kullanabilir. Bu süreçte izlenmesi gereken adımlar ve mağdurun sahip olduğu haklar şu şekildedir:

A. Mağdurun Hukuki Hakları

1. Tazminat Talebi: Mal veya hizmet satılmadığı için mağdur taraf, uğradığı zararın tazmin edilmesini talep edebilir. Tazminat, malın ya da hizmetin değeri kadar olabilir ya da diğer zararlara karşılık da hesaplanabilir.

2. Satımın Gerçekleştirilmesi Talebi: Eğer taraflar arasında bir sözleşme yapıldıysa ve satım yapılmadıysa, mağdur kişi, söz konusu mal veya hizmetin satışının gerçekleştirilmesini mahkemeden talep edebilir.

3. Faiz Talebi: Mal veya hizmetin satılmaması nedeniyle mağdur, ödemelerini zamanında yapmadığı için faiz talep edebilir.

4. Rekabetin Korunması: Eğer mal veya hizmet satımından kaçınma, rekabeti ihlal ediyor ve piyasa düzenini bozuyorsa, mağdur Rekabet Kurumu’na başvurabilir.

B. Dava Süreci

Mal veya hizmet satımından kaçınma suçuyla ilgili dava süreci aşağıdaki adımları içerir:

1. Suç Duyurusu: Mağdur, ilgili ticari ilişkisini zedeleyen bu durumu savcılığa ya da Rekabet Kurumu’na bildirerek bir soruşturma başlatılmasını sağlayabilir.

2. Soruşturma: Savcılık veya Rekabet Kurumu, mal veya hizmetin satılmamasına yol açan haksız durumları araştırır. Bu aşamada, sözleşmeler, yazılı belgeler ve diğer deliller toplanır.

3. Mahkeme Süreci: Eğer suçun işlendiği kanaatine varılırsa, dava açılır. Mahkemede, her iki tarafın delilleri incelenir ve mağdurun zararı tazmin edilmek üzere karar verilir.

4. Sonuç: Mahkeme, mağdur lehine karar verirse, satımın gerçekleştirilmesi veya tazminat ödenmesi gibi sonuçlar doğurur. Ayrıca, gerekirse faile cezaî yaptırım uygulanabilir.

3. Failin Savunması ve Hukuki Hakları

Fiyat manipülasyonu ve haksız rekabet suçlarında olduğu gibi, mal veya hizmet satımından kaçınma suçunda da failin kendini savunma hakkı bulunmaktadır. Failin, bu suçu işlediği iddiasıyla karşı karşıya kalması durumunda savunma hakları da oldukça önemlidir. Failin savunma sürecinde ortaya koyabileceği bazı argümanlar şunlardır:

A. Failin Savunması

1. Zorlama ve Sebepsiz Engellemeler: Fail, mal ya da hizmetin satılmaması için gerçekçi bir sebep sunabilir. Örneğin, malın tedarik edilememesi veya hizmetin sunulamaması durumlarında fail, bu engellemeleri savunma olarak kullanabilir.

2. Mücbir Sebep: Fail, mal veya hizmetin sunulmasını engelleyen bir dış etkenin bulunduğunu savunabilir. Bu durumda, mücbir sebep (doğal afet, ekonomik kriz vb.) savunması yapılabilir.

3. Taraflar Arasında Anlaşmazlık: Fail, söz konusu mal veya hizmetin satılmamasının, mağdur ile aralarındaki anlaşmazlık sonucu gerçekleştiğini savunabilir.

B. Failin Hukuki Hakları

1. Savunma Hakkı: Failin suçlamalarla karşı karşıya kaldığında kendini savunma hakkı vardır. Bu hak, adil bir yargılama sürecinin temel unsurlarından biridir.

2. Adil Yargılanma: Fail, cezai bir durumu kabul etmiyorsa, mahkemede delilleri sunarak kendini savunma hakkına sahiptir. Mahkeme, suçsuzluk kararı verebilir.

3. Beraat Hakkı: Yeterli delil bulunmadığında, fail beraat edebilir ve suçlu olmadığına karar verilebilir.

4. Cezaî Sonuçlar ve Cezalar

Mal veya hizmet satımından kaçınma suçu, Türk Ceza Kanunu’na göre cezalandırılabilir. Bu suçun cezai yaptırımları, işlenen suçun mahiyetine ve ticaretin doğasına göre değişkenlik gösterebilir. Fail, sözleşmeye aykırı hareket ederse ve mağdurun zararına yol açarsa, bazı cezalarla karşılaşabilir.

A. Cezaî Yaptırımlar

1. Tazminat: Mağdur, satılmayan mal ya da hizmet karşılığında tazminat talep edebilir.

2. Para Cezası ve Hapis Cezası: Eğer satım yapılmaması durumu haksız rekabete yol açarsa, fail para cezası ve/veya hapis cezasıyla cezalandırılabilir.

3. İş Yasağı: Ticari faaliyette bulunan bir kişi, mal satımından kaçınmak suretiyle ticaretle uğraşmakta haksızlık yapıyorsa, bir iş yasağı uygulanabilir.

 

Mal veya hizmet satımından kaçınma suçu, ticaretin adil bir şekilde yürütülmesini engelleyen ve ekonomik düzeni bozan ciddi bir suçtur. Mağduriyetin giderilmesi ve doğru bir yargılama süreci için deneyimli bir avukattan profesyonel yardım almak oldukça önemlidir.

Ankara'da mal veya hizmet satımından kaçınma suçlarıyla ilgili hukuki destek almak isterseniz, benimle iletişime geçebilirsiniz.