İdare, kamu hizmetlerini yürütürken kimi zaman kişilere zarar verebilir. Bu zararların tazmini, idarenin hukuki sorumluluğunun konusunu oluşturur.

1. İdarenin Hukuki Sorumluluğunun Temeli

İdarenin sorumluluğu, kusurlu ya da kusursuz davranışı sonucunda kişilere verdiği zararların tazminini ifade eder. Bu sorumluluk idare hukukuna özgü olup, Anayasa’nın 125. maddesinde şu şekilde yer alır:
“İdare, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür.”

Bu hüküm gereğince idare, hem kendi kusuruyla hem de bazı durumlarda kusuru olmasa bile meydana gelen zararların karşılanmasından sorumludur.

2. İdari Sorumluluk Türleri

a) Kusura Dayalı Sorumluluk

İdarenin görevlilerinin ihmali, hatası veya hukuka aykırı işlem ya da eylemleri sonucu ortaya çıkar.
Örnek: Belediyenin zamanında onarmadığı bir çukur yüzünden meydana gelen trafik kazası.

b) Kusursuz Sorumluluk

İdare kusurlu olmasa bile, bazı durumlarda zararı tazmin etmek zorundadır. Bu durum, kamu hizmetlerinin riskli doğasından kaynaklanır.

• Tehlike Sorumluluğu: İdare tehlikeli bir faaliyet yürütüyorsa (örneğin nükleer santral işletmesi), zarar doğmasa bile sorumlu tutulabilir.

• Sosyal Risk Sorumluluğu: Toplumsal olaylarda zarar gören bireylerin mağduriyetinin telafisi amacıyla doğar.
  Örnek: Gösteriler sırasında zarar gören bir esnafın uğradığı maddi kayıplar.

3. Sorumluluk Şartları

İdarenin hukuki sorumluluğunun doğabilmesi için şu unsurların bir arada bulunması gerekir:

• Zararın meydana gelmiş olması,

• Zararla idari işlem veya eylem arasında illiyet bağı bulunması,

• Hukuka aykırılık ya da sorumluluk doğuracak özel bir durumun varlığı.

4. Tazminat Talebi ve Yargı Yolu

Zarar gören kişi, idareye karşı tam yargı davası açabilir. Bu davalar idare mahkemelerinde görülür. Dava açmadan önce ilgili kuruma başvuru yapılması ve zarar talebinin reddedilmesi ya da cevap verilmemesi gerekir.
Hak düşürücü süre: Zararın ve sorumlu idarenin öğrenilmesinden itibaren 1 yıl, her hâlükârda 5 yıl.

5. Sıkça Sorulan Sorular

İdare hangi hallerde tazminat öder?
Hukuka aykırı işlem, hizmet kusuru ya da kusursuz sorumluluk hallerinde idare tazminat ödemekle yükümlüdür.

Tazminat davasını nereye açmalıyım?
İdare mahkemelerine “tam yargı davası” açılmalıdır.

İdare memurun yaptığı hatadan sorumlu tutulabilir mi?
Evet. Memurun görev sırasında yaptığı kusurlu fiilden dolayı idareye karşı dava açılabilir. Sonrasında idare, memura rücu edebilir.

Her zarar idarenin sorumluluğunu doğurur mu?
Hayır. Zararla idarenin işlem veya eylemi arasında illiyet bağı bulunmalı ve zararın özel kişilerce üstlenilmemesi gerekir.

İdareye başvurmadan dava açabilir miyim?
Hayır. Öncelikle zararın tazmini için ilgili idareye başvurmak zorunludur. Bu, dava ön şartıdır.

 

Ankara’da İdarenin Hukuki Sorumluluğu - İdari Hukuk Danışmanlığı

İdarenin hukuki sorumluluğu, bireylerin idarenin eylemleri karşısında korunmasını amaçlayan anayasal ve yargısal bir güvencedir. Hem kusurlu hem de kusursuz davranışlar neticesinde zarar doğması hâlinde, zararın karşılanması mümkündür. Bu süreçte dava usulü, süreler ve illiyet bağı gibi hukuki detaylar hayati önemdedir.

İdarenin hukuki sorumluluğu ile ilgili detaylı bilgi için benimle iletişime geçebilirsiniz.