Sığınma hakkı, kişilerin zulme uğramaktan veya ciddi insan hakları ihlallerinden kaçmak amacıyla başka bir ülkeye sığınmalarını sağlayan temel bir haktır. Bu hak, 1951 tarihli Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Sözleşme ve 1967 Protokolü gibi uluslararası anlaşmalarla güvence altına alınmıştır. Türkiye de bu sözleşmelere taraf olarak, mültecilerin haklarını koruma yükümlülüğü taşımaktadır. Sığınma hakkı, bir kişinin güvenliğini sağlamak ve yaşamını tehdit eden durumlara karşı koruma altına almak için tanınır. Sığınma prosedürleri, mültecilerin başvurularını yapması, taleplerinin değerlendirilmesi ve sonuçlandırılması aşamalarını içerir.

1. Sığınma Hakkı ve Tanımı

Sığınma hakkı, bir kişinin yaşadığı ülkede zulme uğraması, ciddi siyasi baskılara veya etnik, dini, milliyetçi veya sosyal gruplara yönelik şiddete maruz kalması durumunda başka bir ülkeye başvurarak koruma talep etmesi hakkıdır. Bir kişi sığınma başvurusu yaparak, genellikle geçici bir süreliğine o ülkede korunur ve bu süreçte o ülkedeki bazı haklardan yararlanabilir.

Türkiye’de, sığınma başvuruları, Uluslararası Koruma statüsü altında değerlendirilir. Türkiye, 1951 Mülteci Sözleşmesi’ne taraf olsa da, bu sözleşmenin coğrafi çekişme rezervi ile uygulandığı bir ülke olup, sadece Avrupa dışından gelen mülteciler için doğrudan mülteci statüsü verir.

2. Sığınma Başvurusu Yapma Süreci

Sığınma başvurusu yapmak isteyen kişi, sığındığı ülkenin yetkili makamlarına başvuruda bulunmalıdır. Türkiye'de, mülteci başvuruları Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından alınır ve işlenir. Başvuru süreci aşağıdaki aşamalardan oluşur:

A. Başvuru Yapma:

Başvuruda bulunan kişi, ilk olarak ülkeye giriş yaptıktan sonra yetkililere başvurur. Türkiye'de, Uluslararası Koruma başvurusu yapmak isteyen kişiler, Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’ne başvurularını iletebilirler. Başvuru, kişilerin kişisel bilgileri ve yaşadıkları zulmü kanıtlayan belge veya anlatımlarına dayanır.

Başvurular, ülkede geçici koruma altında yaşayan kişilerin taleplerine göre de değerlendirilir. Bunun dışında, mülteciler için Türkiye, daha geniş bir koruma statüsü sağlamak adına başvuru sürecini ulusal ve uluslararası seviyelerde yönetir.

B. Kimlik Tespiti ve Görüşme:

Başvuru yapıldıktan sonra, yetkililer mülteciyle bir görüşme yaparak, başvurulan kişinin durumu hakkında daha fazla bilgi toplar. Bu görüşmede, başvuranın sığınma talebinin nedenleri detaylı bir şekilde sorgulanır. Sığınmacının ülkesinde karşılaştığı zulme dair anlatımları, delilleri ve tanıklıkları önemlidir.

Bu görüşme, mültecinin başvurduğu ülkede barınma, çalışma ve eğitim gibi haklardan yararlanması adına kritik bir süreçtir.

C. Başvurunun Değerlendirilmesi:

Başvurusu yapılan kişilerin talepleri, yetkililer tarafından Uluslararası Koruma Başvuru Değerlendirme Komitesine sunulur. Bu komite, başvuru sahiplerinin sığınma hakkı elde etme gerekliliğini inceler. Eğer başvuru kabul edilirse, kişi uluslararası koruma statüsü alır. Bu statü, başvuran kişinin ülkede barınma hakkı kazanmasını sağlar. Eğer başvuru reddedilirse, kişi hakkında deportasyon işlemleri başlatılabilir.

D. Sonuçlandırma:

Başvurunun değerlendirilmesinin ardından, başvuru sahiplerine sonuç yazılı olarak bildirilir. Başvurusu kabul edilen kişiler, uluslararası koruma statüsüyle ülkede kalma hakkı elde ederler. Kabul edilen mülteciler, bazı sosyal haklardan ve devlet desteklerinden faydalanmaya başlarlar.

3. Sığınma Başvurularının Değerlendirilmesi

Başvurular, çeşitli faktörlere göre değerlendirilir. Bu faktörler, başvurulan kişinin ülkesinde karşılaştığı tehlikeler, zulmün türü ve kişinin güvenli bir şekilde geri dönebilme olasılıklarını içerir. Türkiye'deki başvurular, aşağıdaki gibi belirli kriterlere göre incelenir:

A. Zulüm Tehditleri:

Başvurulan kişi, kendi ülkesinde etnik, dini, siyasi veya sosyal gruplara yönelik zulme uğramışsa, başvurusu daha fazla değerlendirilir. Zulme uğradığına dair somut kanıtlar, başvurunun kabul edilmesinde önemli rol oynar.

B. Güvenlik Durumu:

Başvuran kişinin bulunduğu ülkede yaşadığı güvenlik durumu, başvurunun kabul edilmesinde etkilidir. Başvurulan kişi, ülkede tekrar zulme uğrama riski taşımıyorsa, bu başvurusu reddedilebilir.

C. Başvuru Sahiplerinin Durumu:

Başvuru sahiplerinin kişisel durumu da göz önünde bulundurulur. Özellikle çocuklar, kadınlar ve yaşlılar gibi gruplar, hassasiyet gösterilerek değerlendirilir.

4. Sığınma Sürecinde Karar Verme

Başvuru sonucu, iki şekilde sonuçlanabilir:

A. Mülteci Statüsü:

Başvuru kabul edilirse, kişi mülteci statüsü kazanır. Mülteci statüsü alan kişiler, bulundukları ülkede barınma, çalışma, eğitim ve sağlık hizmetlerinden faydalanma hakkı kazanır. Ayrıca, kişilerin, güvenlik tehditlerine karşı korunması sağlanır.

B. Geçici Koruma Statüsü:

Geçici koruma, daha çok kitlesel göç hareketleri sırasında mültecilerin geçici olarak korunmasını sağlayan bir statüdür. Türkiye’de, özellikle Suriye’deki iç savaş nedeniyle çok sayıda geçici koruma altındaki mülteci bulunmaktadır. Geçici koruma, mültecinin kalacağı süre boyunca sağlık, eğitim, barınma gibi temel hakları güvence altına alır.

C. Ret ve İtiraz Süreci:

Başvurusu reddedilen mülteciler, kararın ardından belirli bir süre zarfında itiraz etme hakkına sahiptirler. İtirazlar, başvurulan kişinin durumunun yeniden değerlendirilmesi için bir fırsat sunar.

5. Sığınmacıların Hakları

Sığınma başvurusu yapılan kişilerin sahip olduğu haklar, başvuru sürecinde onlara temel güvenlik ve yaşam koşulları sunar. Bu haklar, ülkedeki hukuk sistemi çerçevesinde, sığınmacıların insanca yaşamalarını sağlayacak şekilde düzenlenir.

Başvurusu kabul edilen mülteciler için barınma, sağlık hizmetleri, eğitim, çalışma hakları ve sosyal yardım gibi çeşitli haklar sağlanır. Geçici koruma statüsü altında olanlar da benzer haklardan faydalanabilir.

​

Ankara’da Sığınma Hakkı ve Prosedürleri Hususunda Hukuki Destek

Sığınma hakkı, bireylerin yaşamlarını tehdit eden koşullardan kaçmalarını ve güvenli bir ortamda barınmalarını sağlamak için kritik öneme sahiptir. Türkiye, sığınma başvurularını yasal bir çerçevede değerlendirir ve başvurulan kişilerin haklarını güvence altına alır. Mülteciler ve sığınmacılar, başvuruları kabul edildikçe güvenli bir yaşam sürebilmek için sosyal, sağlık ve hukuki destek alırlar. Sığınma hakkı ile ilgili detaylı bilgi için benimle iletişime geçebilirsiniz.