Geçici koruma, genellikle iç savaş, kitlesel çatışmalar, doğal afetler gibi sebeplerle ülkelerini terk eden ve sığındıkları ülkelerde koruma talep eden kişilere sağlanan bir hukuki statüdür. Türkiye, Suriye’deki iç savaş gibi sebeplerle milyonlarca mülteciye geçici koruma sağlamaktadır. Geçici koruma, mültecilerin temel haklarını güvence altına almak ve insani koşullarda yaşamalarını sağlamak amacıyla bir dizi hak ve imkân sunar.

1. Geçici Koruma Altında Bulunanların Tanımı

Geçici koruma, belirli bir süre için geçici olarak başka bir ülkeye sığınan kişilere sunulan bir koruma türüdür. Türkiye, 2013 yılında yürürlüğe giren Geçici Koruma Yönetmeliği çerçevesinde, geçici koruma statüsü tanıyan ilk ülkelerden biridir. Bu statü, özellikle savaş, çatışma ve insan hakları ihlalleri nedeniyle zor durumda kalan kişilere sağlanır. Geçici koruma, mültecilerin uluslararası korunma başvurularının kabul edilene kadar geçici bir barınma ve güvenlik hakkı tanır.

2. Geçici Koruma Kapsamındaki Temel Haklar

Geçici koruma altında bulunan kişilerin hakları, mültecilerin temel yaşam ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde düzenlenmiştir. Türkiye'deki geçici koruma altındaki kişilerin sahip olduğu haklar şunlardır:

A. Barınma Hakkı

Geçici koruma altındaki kişiler, devletin belirlediği geçici barınma merkezlerinde veya devletin belirlediği diğer yerlerde barınma hakkına sahiptir. Bu barınma merkezlerinde, kişilerin temel ihtiyaçlarını karşılamak için gerekli olan ortam sağlanır. Ayrıca, geçici koruma altındaki kişiler, belirli şartlarla kendi başlarına da barınabilirler.

B. Sağlık Hizmetleri

Geçici koruma altında bulunan kişiler, devlet hastanelerinden ve sağlık kurumlarından ücretsiz sağlık hizmeti alabilirler. Bu sağlık hizmetleri, acil tedavi, ameliyatlar, psikolojik destek, hastalık tedavileri ve doğum hizmetlerini kapsar. Geçici koruma statüsündeki kişiler, devletin sunduğu sağlık hizmetlerinden tam anlamıyla yararlanabilirler.

C. Eğitim Hakkı

Geçici koruma altındaki çocuklar, Türk eğitim sistemine dâhil edilebilirler. Türkiye, mültecilerin ve geçici koruma statüsündeki kişilerin çocuklarına, okullarda eğitim alma hakkı sağlar. Bu çocuklar, devlet okullarına veya mülteci çocuklarına yönelik özel eğitim programlarına katılabilirler. Geçici koruma altındaki çocuklar için dil öğrenme programları ve sosyal uyum çalışmaları da yapılır.

D. Çalışma Hakkı

Geçici koruma altındaki kişiler, Türkiye'de çalışma izni alarak geçimlerini sağlama hakkına sahiptirler. 2016 yılında kabul edilen Geçici Koruma Altındaki Yabancılar İçin Çalışma İzni Yönetmeliği ile, geçici koruma statüsündeki kişilerin, belirli sektörlerde çalışma hakları güvence altına alınmıştır. Çalışma izni alarak, geçici koruma altındaki kişiler, kendi ekonomik bağımsızlıklarını sağlamaya ve iş gücü piyasasında yer almaya başlayabilirler.

E. Sosyal Yardımlar ve Destekler

Geçici koruma altındaki kişilere, devlet tarafından sosyal yardımlar sağlanır. Bu yardımlar, yiyecek, giysi, barınma ve temel ihtiyaçlar gibi konuları kapsar. Ayrıca, bazı sosyal entegrasyon programları ve psikososyal destek hizmetleri de sağlanır. Bu yardımlar, sığınmacıların yaşamlarını daha güvenli hale getirmek ve topluma uyum süreçlerini desteklemek amacıyla sunulur.

F. Hukuki Yardım

Geçici koruma altındaki kişiler, Türkiye'de hukuki yardım alabilirler. Türkiye’de, geçici koruma statüsündeki kişilerin başvuruları, itirazları ve hukuki hakları konusunda destek alabilmeleri için hukuki danışmanlık hizmetleri sağlanır. Geçici koruma sahiplerinin, yasal haklarını savunmaları ve başvuruları hakkında bilgi alabilmeleri için bu hizmetler oldukça önemlidir.

G. Aile Birleşimi Hakkı

Geçici koruma statüsündeki bireylerin, aile üyelerini yanlarına almak için başvurma hakları vardır. Bu hak, özellikle ailelerin birlikte yaşama, sosyal entegrasyon ve destek alma ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak sağlanır. Aile birleşimi, başvurulan kişinin durumu ve koşulları göz önünde bulundurularak belirli kurallara tabi tutulur.

H. Geri Gönderilmeme İlkesi

Geçici koruma altındaki kişiler için geri gönderilmeme ilkesi geçerlidir. Bu ilke, bir kişinin yaşamını tehdit eden tehlikelerden kaçmak amacıyla bulunduğu ülkede korunmaya devam edilmesini sağlar. Bu kişiler, kendi ülkelerine geri gönderilmez, ancak koruma statüsü sona erdiğinde, yasal düzenlemelere uygun şekilde işlemler yapılır.

I. Sosyal Entegrasyon Programları

Geçici koruma altındaki kişilerin, Türkiye toplumuna uyum sağlaması için çeşitli sosyal entegrasyon programları düzenlenir. Bu programlar, dil kursları, mesleki eğitimler ve kültürel uyum faaliyetlerini içerir. Bu sayede, geçici koruma altındaki kişilerin yerel toplumla entegrasyonu kolaylaştırılır.

3. Geçici Koruma Statüsünün Süresi ve Sona Ermesi

Geçici koruma, belirli bir süreyle sınırlıdır. Geçici koruma statüsünün süresi, mültecilerin ve sığınmacıların geldikleri ülkelerdeki durumlar göz önünde bulundurularak uzatılabilir. Türkiye, Suriye gibi ülkelerdeki çatışmaların sürdüğü durumlarda, geçici koruma statüsünü sürekli hale getirebilir. Ancak, geçici koruma süresi sona erdiğinde, kişilerin yeniden değerlendirilmesi ve yeni bir statüye sahip olmaları gerekebilir.

Geçici korumanın sona ermesi durumunda, sığınmacılar ve mülteciler başka bir yasal statüye geçebilirler. Türkiye, bu durumda kişi veya kişilerle ilgili geri göndermeme ilkesini gözetir ve uluslararası yükümlülükler çerçevesinde hareket eder.

​

Ankara’da Geçici Koruma Kapsamındaki Haklar Hususunda Hukuki Destek

Geçici koruma, özellikle kitlesel göç ve insan hakları ihlalleri nedeniyle zor durumda kalan bireyler için hayatî bir öneme sahiptir. Türkiye, geçici koruma altındaki kişilere barınma, sağlık, eğitim, çalışma ve sosyal yardım gibi temel hakları sağlamakta olup, uluslararası yükümlülüklerini yerine getirerek bu kişilerin insanca yaşamalarını güvence altına almaktadır. Geçici koruma, sadece barınma ve geçim sağlamakla kalmaz, aynı zamanda bu kişilerin topluma entegrasyonlarını ve gelecekteki yaşamlarını şekillendirmelerini de kolaylaştırır. Geçici koruma ile ilgili detaylı bilgi için benimle iletişime geçebilirsiniz.