Sözleşmeler, ticari ilişkilerde ve günlük hayatımızda önemli bir yer tutar. Ancak, bazı durumlarda sözleşme şartları taraflardan birinin aleyhine olabilir ve bu durum yasal olarak haksız kabul edilebilir. Haksız şartların sözleşmeden çıkarılması veya düzeltilmesi, her iki taraf için de büyük önem taşır. Bu yazıda, sözleşmelerdeki haksız şartların geçersizliğinin hukuki sonuçlarını ve bu tür durumlarla nasıl başa çıkılacağına dair önemli bilgileri bulacaksınız.

Sözleşmelerde Haksız Şartlar Nedir?

Sözleşmelerdeki haksız şartlar, genellikle bir tarafın diğer tarafa orantısız yükümlülükler yüklemesi, bir tarafın tek başına avantaj sağlaması ya da adaletsiz hükümler içermesi durumunda ortaya çıkar. Türk Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu, sözleşmelerde yer alan haksız şartların geçersiz sayılmasına olanak tanır. Bu şartlar, sözleşmeye taraf olan kişiyi mağdur edebilir ve bu nedenle sözleşme hükümleri geçersiz kabul edilebilir.

Haksız Şartların Geçersizliğinin Hukuki Temelleri

Sözleşme şartlarının geçersiz olabilmesi için, ilgili şartların Türk hukukuna aykırı olması gerekmektedir. Haksız şartların geçersizliği, Borçlar Kanunu’nun 27. maddesi ile düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, bir sözleşme şartı, taraflardan birinin iradesine açıkça aykırıysa veya bir tarafın üstün çıkarları doğrultusunda diğer tarafa haksız bir yükümlülük yüklüyorsa, o şart geçersiz sayılabilir. Bu şartlar, yargı mercilerince de gözden geçirilebilir ve iptal edilebilir.

Sözleşmelerde Haksız Şartların Geçersiz Olması Durumunda Ne Olur?

Sözleşmede yer alan haksız bir şart, geçersiz sayıldığında, bu durum sözleşmenin tamamını etkilemez. Yalnızca haksız olan şart geçersiz kabul edilir ve sözleşmenin geri kalan hükümleri geçerliliğini korur. Ancak, bazı durumlarda, geçersiz sayılan şart sözleşmenin amacına zarar veriyorsa, sözleşme tümüyle geçersiz sayılabilir. Bu durumda, taraflar arasındaki ilişki sona erdirilir ve eski durumlarına dönülür. Bu durumun ortaya çıkmaması için, sözleşmelerde dikkatli bir şekilde şartlar belirlenmelidir.

Haksız Şartların Geçersizliği ile İlgili Sonuçlar

Sözleşmelerdeki haksız şartların geçersizliği, çeşitli hukuki sonuçlar doğurabilir. Bu sonuçlar şunlar olabilir:

1. Tazminat Hakkı

Haksız şartların geçersiz sayılması, mağdur olan tarafın tazminat hakkını doğurabilir. Özellikle, haksız şart nedeniyle taraflardan biri maddi veya manevi zarara uğramışsa, bu kişi zararın tazmini için dava açabilir. Geçersiz şart nedeniyle bir taraf, diğer tarafa tazminat ödemekle yükümlü olabilir.

2. Sözleşme Hükümlerinin Düzeltilmesi

Bazı durumlarda, mahkeme haksız şartı tamamen iptal etmek yerine, söz konusu şartı dengeleyerek düzeltme yoluna gidebilir. Bu durumda, sözleşme şartı geçersiz sayılacak ancak sözleşmenin geri kalan hükümleri geçerli kalacaktır. Mahkeme, sözleşme hükümlerinin amacına zarar vermemek için bu tür düzenlemeler yapabilir.

3. Sözleşmenin İptali

Haksız şartların sözleşmenin genel dengesini bozacak kadar ağır olması durumunda, sözleşme tamamen geçersiz sayılabilir. Bu durumda, taraflar eski durumlarına dönmek zorunda kalabilir ve sözleşme feshedilir. Sözleşmenin iptali, taraflar arasında ciddi bir hukuki değişikliğe yol açabilir.

4. Sözleşme Yorumlaması

Mahkeme, haksız bir şartın geçersiz sayılmasının ardından, sözleşmenin geri kalan şartlarını yorumlayabilir. Sözleşme, tarafların iradesine ve hukukun genel ilkelerine uygun şekilde yeniden şekillendirilebilir. Yargı, sözleşmenin amacına en uygun şekilde hüküm verebilir.

Sözleşme Haksız Şartlar Konusunda Ne Yapılmalıdır?

Eğer bir sözleşmede haksız bir şart olduğunu düşünüyorsanız, ilk adım olarak hukuki destek almanız gerekmektedir. Haksız şartların tespit edilmesi ve iptali için:

• Sözleşmenin dikkatlice incelenmesi,

• Haksız şartların tespiti,

• İhtarname gönderilmesi,

• Mahkeme sürecine başvurulması gibi yollarla çözüm sağlanabilir.

 

Sözleşmelerdeki haksız şartlar, taraflar arasında ciddi hukuki sorunlara yol açabilir. Ankara avukat olarak, sözleşmelerinizdeki haksız şartların geçersizliğini ve bu durumun doğuracağı sonuçları anlamak ve yasal haklarınızı korumak adına profesyonel destek sağlıyorum. İhtiyacınız olan hukuki destek için benimle iletişime geçebilirsiniz.