Yabancı mahkeme kararlarının tanınması, uluslararası hukukta önemli bir konu olup, ülkeler arası ilişkilerdeki hukuki düzenin sağlanmasında kritik rol oynar. Türkiye de dahil olmak üzere birçok ülke, yabancı mahkeme kararlarının tanınması ve yerine getirilmesi hususunda belirli şartlar öngörmektedir. Bu kararların tanınması, kararın verdiği hükümlerinin başka bir ülkede geçerli ve uygulanabilir olmasını sağlar. Ancak, yabancı mahkeme kararlarının tanınabilmesi için bazı temel şartların yerine getirilmesi gerekmektedir.

1. Kararın Verildiği Ülkenin Yetkisi

Yabancı bir mahkeme kararının tanınabilmesi için, kararın verildiği mahkemenin ilgili davada yetkili olması gerekir. Bu yetki, uluslararası özel hukukun ilkelerinden biridir ve mahkemenin hangi ülkenin hukukuna tabi olduğunu belirler. Türk hukukunda, bir mahkemenin yabancı bir karar vermesi durumunda, bu kararın tanınabilmesi için mahkemenin yetkili olması önemlidir. Aksi takdirde, karar geçerli sayılmaz.

a. Yetki Kuralları:

• Tarafların İkametgahı: Mahkemeler, tarafların ikametgahlarına göre belirli bir yetkiye sahip olabilirler. Örneğin, bir kişi Türkiye’de ikamet ediyorsa, Türkiye mahkemeleri bu kişi ile ilgili davada yetkili olabilir.

• İşlem Yapılan Yer: Bazı durumlarda, dava konusu olayın gerçekleştiği yer mahkemenin yetkili olduğu yer olarak kabul edilebilir.

2. Kamu Düzeni (Ordre Public) İlkesi

Bir yabancı mahkeme kararının tanınabilmesi için, söz konusu kararın kamusal düzenle (ordre public) çelişmemesi gerekir. Kamu düzeni, bir ülkenin temel hukuk düzeni ve ahlaki değerlerine aykırı olan kararların tanınmasına engel olur.

a. Kamusal Düzenle Çelişmeyen Kararlar:

• Yabancı bir mahkeme kararı, Türk kamu düzenine aykırı olmamalıdır. Örneğin, bir mahkeme kararı, Türkiye'deki temel haklar, özgürlükler, adalet ve kamu düzeni ilkelerine karşıt olmamalıdır.

• Kararın içeriği, Türk hukukuna, ahlaka veya toplumsal düzenin kabul ettiği kurallara aykırı olmamalıdır.

3. Kararın Verildiği Ülkede Adil Yargılama İlkelerinin Uygulanması

Yabancı bir mahkemenin verdiği kararın tanınabilmesi için, o mahkemede adil yargılama ilkelerinin uygulanmış olması gerekir. Adil yargılama, taraflara eşit haklar ve fırsatlar sunulmasını, bağımsız ve tarafsız bir mahkemenin davayı sonuçlandırmasını ifade eder.

a. Adil Yargılama İlkelerinin Sağlanması:

• Tarafların davada kendilerini savunabilmesi ve savunmalarını sunabilmesi gerekir.

• Mahkemenin bağımsız olması, tarafsız bir şekilde karar vermesi önemlidir.

• Taraflara gerektiğinde yasal temsilci veya avukat desteği sağlanmış olmalıdır.

4. Kararın Yerine Getirilebilmesi

Yabancı bir mahkemenin verdiği kararın tanınabilmesi için, kararın uygulanabilir olması gerekmektedir. Bir kararın tanınması, kararın içeriği ile ilgili olarak başka bir ülkede uygulanabilirliğini sağlamak anlamına gelir. Yabancı bir mahkeme kararı, kararın verildiği ülkede geçerli olduğu gibi, başka bir ülkede de uygulanabilir olmalıdır.

a. Uygulanabilirlik Koşulları:

• Karar, mahkemede yerleşik olan ülkenin hukukuna aykırı olmamalıdır.

• Karar, ülkeler arasındaki uluslararası anlaşmalara uygun olmalıdır. Türkiye, bazı ülkelerle bu konuda ikili anlaşmalar yapmış olup, bu anlaşmalar çerçevesinde kararların daha kolay tanınmasını sağlamaktadır.

5. Kararın Karşı Tarafın Ülkesinde Tanınması

Bir yabancı mahkeme kararının tanınabilmesi için, söz konusu kararın verilmiş olduğu ülkede tanınma prosedürünün gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Türkiye’nin de taraf olduğu Uluslararası Sözleşmeler ve İkili Anlaşmalar kapsamında, bazı ülkelerle belirli şartlarda kararların karşılıklı tanınması sağlanmıştır.

a. İkili Anlaşmalar ve Uluslararası Sözleşmeler:

• Türkiye, bazı ülkelerle karşılıklı olarak mahkeme kararlarının tanınması ve yerine getirilmesi konusunda anlaşmalar yapmıştır. Bu anlaşmalar çerçevesinde, her iki ülke de mahkeme kararlarının tanınmasını ve uygulanmasını kabul eder.

• Uluslararası sözleşmelere taraf ülkeler de, bu sözleşmeler aracılığıyla kararların karşılıklı tanınması için belirli düzenlemelere gitmiştir.

6. Yabancı Mahkeme Kararının Tanınması İçin Dava Açılması

Yabancı bir mahkeme kararının tanınması için, yerel mahkemeye başvurulması gerekebilir. Türkiye'de, yabancı mahkeme kararlarının tanınması için İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyükşehirlerdeki ticaret mahkemelerinde dava açılabilir. Bu dava, kararın Türkiye'deki geçerliliğini ve uygulanabilirliğini sağlamak için açılır. Tanıma davalarında, mahkeme yukarıdaki şartların sağlanıp sağlanmadığını değerlendirir ve karar verir.

 

Ankara’da Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması Hakkında Hukuki Destek

Yabancı mahkeme kararlarının tanınması, bir dizi hukuki şart ve kriterin yerine getirilmesini gerektiren karmaşık bir süreçtir. Türkiye'de, yabancı mahkeme kararlarının tanınması için yukarıda belirtilen şartların yerine getirilmesi ve yerel mahkemeye başvurulması gerekmektedir. Yabancı kararların tanınması, özellikle uluslararası ticaret, aile hukuku ve miras gibi alanlarda büyük öneme sahiptir. Yabancı mahkeme kararlarının tanınması ile ilgili detaylı bilgi için benimle iletişime geçebilirsiniz.